PANDANGAN HIRUP URANG SUNDA
Pandangan hirup urang Sunda dipilah jadi 5 bagian yaeta :
1.Urang Sunda sabage pribadi
Kudu hade gogog hade tagog
Urang Sunda diharepkeun sajabaning ngabogaan rupa jeung awak nu tegep, pantes, oge ngabogaan budi jeung sikep nu hade.
Nyaur kudu diukur nyabda kudu diungang
Urang Sunda kudu bisa ngandalikeun lisan, ngomong kudu aya maksud jeung tujuan nu bener, cumarita kudu diatur sangkan teu nganyeurikeun batur.
Sacanggreud pageuh sagolek pangkek
Urang Sunda mah kudu ngabogaan sikep nu tandes, konsisten, henteu jalir jangji. Pengkuh dina bebeneran
Ulah lali ka purwadaksina
Urang Sunda kudu tetep sederhan , teu meunang kaleuleuwihan dina enggoning ngalakonan kahuripan, kudu inget ka asal. Asal jelema mah teu boga nanaon, euwueh nu kudu dipikareueus kabeh ge milik nu maha suci Tuhan YME
2.Hubungan jeung nu nyiptakeunnana
Mulih ka jati mulang ka asal
Urang Sunda kudu inget yen jelema mah diciptekeun ku Tuhan YME, oge bakal maot balik deui ka nu bogana
Dihin pinasti anyar pinanggih
Urang Sunda kudu percaya sagala rupa kajadian teh kabeh lantaran ijin ti Tuhan YME
Nimu luang tina burang
Urang Sunda kudu yakin yen sagala kasusah tangtu aya hikmahna, nu kudu di teang hikmah tina sagala kajadian eta.
3.Hubungan jeung lingkungan social
Kudu silih asih, silih asah jeung silih asuh
Urang Sunda kudu hirup rukun silih pikanyaah, silih simbeuh ku kadeudeuh.
Pondok jodo panjang baraya
Urang Sunda kudu boga kayakinan sanajan lain jodo tapi babarayaan/ duduluran mah teu meunang pegat
Ulah ngaliarkeun tales ateul
Urang Sunda teu meunang nyebarkeun isu/ berita, nu can tangtu benerna komo deui nu teu bener.
Bengkung ngariung bongkok ngaronyok
Sanajan susah, kudu tetep babarengan
Nyuhunkeun bobot pangayun timbang taraju
Kaadilan nyaeta milik sakabeh jelema, kitu oge urang sunda kudu miharep diperlakukeun adil, oge kudu nagbogaan rasa kadilan ka sasama
Lain palid ku cikiih, lain datang ku cileuncang
Urang Sunda mah lamun dating kahiji tempat kudu boga pamaksudan nu puguh, jadi unggal rek indit-inditan kamana wae, rek hadir dimana wae oge tinangtu boga tujuan
Taraje nanggeuh dulang tinande
Urang Sunda mah lamun dibere pancen naon wae kudu ngajalankeun kawajiban nu bener.
4.Hubungan jeung lingkungan alam
Manuk hiber ku jangjangna, jalma hirup ku akalna
Urang Sunda ngabogaan kayakinan yen tiap-tiap mahluk boga carana sorangan dina kajalankeun kahirupannana
Jawadah tutung biritna, sacara-carana
Urang Sunda mah kudu ngahargaan kana kabiasaan batur sanajan beda jeung urang sorangan
5.Kamajuan lahiriah ku jalan taat kana norma-norma
Ulah pagiri-giri calik, pagirang-girang tampian
Urang Sunda teu menang parebut kakawasaan atawa jabatan
Ulah ngukur baju sasereg awak
Urang Sunda teu meunang ningali masalah tina kapentingan pribadi
Ulah nyaliksik ku buuk leutik
Urang Sunda mah teu meunang meres ka jelema leutik (rahayat)
Ulah ngeok memeh dipacok
Urang Sunda mah teu meunang mundur samemeh ihtiar
Kudu bisa kabula kabale
Urang Sunda mah kudu bisa hirup dimana wae, wawuh/gaul jeung saha wae (fleksibel)
Mun teu ngopek moal nyapek, mun teu ngakal moal ngakeul, mun teu ngarah moal ngarih
Urang Sunda mah kudu bisa usaha satekah polah (maksimal) keur nedunan pangabutuh.
* ku Rina M. Taufik